بررسی انواع نبشی از نظر شکل، سایز و جنس
نبشی یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنایع مختلف به‌ویژه در صنعت ساختمان‌سازی، سازه‌های فلزی، تولید ماشین‌آلات، پل‌سازی و پروژه‌های صنعتی است. این پروفیل به‌دلیل شکل ساده اما مقاوم، نقش مهمی در اتصالات، چارچوب‌ها، پایه‌ها و سازه‌های نگه‌دارنده ایفا می‌کند. آشنایی با انواع نبشی از نظر شکل، سایز و جنس برای انتخاب مناسب در پروژه‌های عمرانی ضروری است، چرا که هر نوع نبشی کاربرد و ویژگی‌های خاص خود را دارد.
دسته‌بندی نبشی از نظر شکل
از نظر شکل ظاهری، نبشی‌ها به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
نبشی با بال مساوی (Equal Angle)
در این نوع، دو ضلع نبشی که به‌صورت عمود بر یکدیگر قرار دارند، طول یکسانی دارند. این مدل از رایج‌ترین انواع نبشی‌ها در بازار است و کاربرد گسترده‌ای در سازه‌های فلزی دارد.
ویژگی‌ها:
- تعادل نیرو در دو ضلع
- مناسب برای اتصالات متقارن
- مقاومت مناسب در برابر فشار و خمش
کاربردها:
- سازه‌های فلزی سنگین
- اسکلت فلزی ساختمان‌ها
- چارچوب‌ها و تقویت‌کننده‌ها
نبشی با بال نامساوی (Unequal Angle)
در این نوع، طول دو ضلع نبشی با یکدیگر متفاوت است. این تفاوت امکان استفاده در محل‌هایی که نیاز به انتقال بار غیریکسان یا خاصیت سازه‌ای متفاوت است را فراهم می‌کند.
ویژگی‌ها:
- انعطاف در طراحی سازه‌های خاص
- استفاده بهینه در نقاطی با بارگذاری نامتوازن
کاربردها:
- اتصالات پیچیده
- پل‌سازی و قاب‌های غیرمتقارن
- تجهیزات صنعتی خاص
دسته‌بندی نبشی از نظر روش تولید
نبشی‌ها از نظر روش تولید نیز به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
نبشی فابریک (نورد گرم)
در این روش، فولاد مذاب به‌صورت مستقیم وارد قالب می‌شود و مقطع نبشی شکل می‌گیرد. این فرآیند تحت نورد گرم انجام می‌شود.
مزایا:
- استحکام بالا
- دوام بیشتر در برابر تنش و حرارت
- تولید در طول‌های استاندارد و دقیق
کاربرد:
- پروژه‌های بزرگ عمرانی و صنعتی
- سازه‌هایی که در معرض نیروهای شدید هستند
نبشی پرسی (نورد سرد)
نبشی پرسی از خم‌کردن ورق فولادی توسط دستگاه پرس ساخته می‌شود. این فرآیند ساده‌تر از نورد گرم است.
مزایا:
- هزینه پایین‌تر
- مناسب برای پروژه‌های سبک‌تر
- انعطاف در تولید سفارشی
کاربرد:
- ساخت قفسه‌ها، درب و پنجره
- مصارف سبک خانگی یا صنعتی
دسته‌بندی نبشی از نظر سایز
نبشی‌ها در سایزهای متنوعی تولید می‌شوند که با توجه به نوع پروژه انتخاب می‌گردند. سایز نبشی معمولاً به‌صورت «ارتفاع بال × ضخامت بال» بر حسب میلی‌متر بیان می‌شود؛ مانند 40×4 یا 100×10.
سایزهای رایج
| سایز نبشی (میلی‌متر) | ضخامت (میلی‌متر) | نوع |
|---|---|---|
| 20×20 | 2 تا 3 | سبک |
| 30×30 تا 60×60 | 3 تا 6 | نیمه‌سنگین |
| 70×70 تا 200×200 | 6 تا 12 | سنگین |
نحوه انتخاب سایز مناسب
انتخاب سایز بستگی به عوامل زیر دارد:
- نوع بارگذاری (فشار، کشش، خمش)
- شرایط محیطی (رطوبت، دما، خوردگی)
- محل استفاده (داخلی یا خارجی)
نبشی فولادی (کربنی)
متداول‌ترین نوع نبشی در بازار که از فولاد کربنی ساخته می‌شود. دارای مقاومت بالا در برابر فشار و قابل جوش‌کاری است.
مزایا:
- استحکام زیاد
- قیمت مناسب
- فراوانی در بازار
نبشی گالوانیزه
نوعی از نبشی فولادی که با روی (زینک) پوشش داده شده تا در برابر خوردگی مقاوم باشد.
مزایا:
- مقاوم در برابر رطوبت
- مناسب برای مناطق مرطوب یا صنعتی
نبشی استیل (فولاد ضدزنگ)
ساخته شده از فولاد زنگ‌نزن، مناسب برای محیط‌های به‌شدت خورنده مانند کارخانه‌های شیمیایی یا محیط‌های دریایی.
مزایا:
- مقاوم در برابر زنگ‌زدگی
- ظاهر زیبا و صیقلی
- عمر طولانی
نبشی آلومینیومی
سبک و مقاوم در برابر زنگ‌زدگی، اما استحکام آن نسبت به فولاد کمتر است. بیشتر در صنایع سبک و تزئینی کاربرد دارد.
استانداردها و کدهای مرجع
در تولید نبشی‌ها، استانداردهای بین‌المللی و داخلی رعایت می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- ASTM A36 / A572 (برای فولاد ساختمانی)
- EN 10056-1/2 (استاندارد اروپایی برای ابعاد نبشی)
- ISIRI 13968 (استاندارد ملی ایران)
- DIN 1028 (استاندارد آلمانی)
رعایت این استانداردها تضمین‌کننده کیفیت و عملکرد مطلوب نبشی‌ها در سازه‌هاست.
نتیجه‌گیری
نبشی‌ها با شکل ساده اما کاربردهای بسیار گسترده، یکی از اجزای اصلی در ساختارهای فلزی هستند. درک تفاوت‌های میان انواع نبشی از نظر شکل، سایز و جنس، نقش کلیدی در انتخاب درست و اقتصادی آن‌ها دارد. نبشی‌های بال مساوی برای ساختارهای متقارن مناسب‌اند، در حالی‌که نبشی‌های بال نامساوی در طراحی‌های خاص کاربرد دارند. همچنین، انتخاب بین نبشی فولادی، استیل، آلومینیومی یا گالوانیزه باید بر اساس شرایط محیطی، بودجه و نیاز سازه‌ای انجام گیرد.
در نهایت، آشنایی با این مقطع فولادی به مهندسان عمران، معماران، تکنسین‌ها و حتی افراد علاقه‌مند به پروژه‌های DIY کمک می‌کند تا انتخاب دقیق‌تر و بهینه‌تری داشته باشند.